İnsanların belirli bir iş yerinde ve belirli koşullara bağlı kalmadan maddi kazanç sağlamaya yönelik olan tavrı, yepyeni bir ekonomi oluşturdu. Önceki yazılarda bahsettiğim gibi küresel ölçekte rağbet gören bir iş modelinin (freelance) sonucu olarak artık Gig ekonomisiyle karşı karşıyayız. Gig platformları bugün ABD iş gücünün yaklaşık %34’ünü oluşturuyor. Bu oranın 2020 yılında %43 olması bekleniyor.
Bu noktada oransal olarak ABD iş gücünün yarısına yaklaşan Gig iş gücünün bağlı oldukları en güçlü platformları incelememiz gerektiğine inanıyorum. Böylece dünya dinamiklerini büyük ölçüde etkileyen ve giderek daha çok etkileyecek olan bu yeni yapıyı anlamlandırabilir ve adaptasyon sürecimizi hızlandırabiliriz.
Gig platformları denilince ilk akla gelenler gayet tabii ki Uber ve Airbnb. Ancak biraz daha derinlemesine düşünürsek iş arayan bir insanın bir eve ve arabaya sahip olması alışılmışın dışında bir durum. Ayrıca Uber’in komisyon oranları diğer platformlara göre oldukça yüksek.
Gig iş gücü için en rahat ve kolay ortam sağlayan platformları araştırmak istediğimde, Ağustos 2018 yılında Kiah Treece tarafından yapılan karşılaştırmalı incelemenin oldukça kapsamlı olduğunu gördüm.
Araştırmada ücret, işveren komisyonları, yaşam kalitesi, platforma giriş ve vergi uygulamalarına göre en iyi Gig işverenleri detaylı olarak ele alınmış.
Gig platformları karşılaştırılırken aşağıdaki altı kritere dikkat ediliyor:
-Ortalama Saatlik Ödeme
-Komisyon Oranı
-Coğrafi Geçerlilik (Platformun uygulanabilir olduğu bölge sayısı)
-Yaşam Kalitesi (İşçinin sahip olduğu avantajlar ve yapılan işin fizyolojik ve psikolojik etkileri)
-Giriş Engeli (Platforma dahil olmak için sahip olunması gereken nitelikler ve/veya mülkiyetler)
-Vergi Uygulamaları
2018’deki En İyi Gig İşverenleri:
1-Care.com
Care.com, ailelerin deneyimli bebek bakıcıları, çocuk bakımı profesyonelleri, temizlikçiler ve eğitmenleri işe almalarını sağlayan üyelik tabanlı bir platform. Web sitesinin arayüz tasarımı, komisyon oranı, coğrafi geçerliliği ve yaşam kalitesi kategorilerindeki yüksek puanlarından ötürü ilk sırada yer alıyor.
2- TaskRabbit
TaskRabbit, mobilya montajından alışveriş ve teslimat hizmetlerine kadar, insanlara lokal yardım sağlayan online bir topluluk platformu. IKEA tarafından 2017 yılında satın alınan platform, toplamda 4.25 yıldız sıralaması ile ikinci sırayı alıyor.
3- Guru
Guru, nitelikli serbest çalışanların dijital odaklı finansal ve yasal hizmetler gibi birçok profesyonel hizmet için dünyanın her yerindeki işverenlerle bağlantı kurulmasını sağlayan online bir platform. Geniş coğrafi geçerliliği ve yaşam kalitesi puanıyla listede üçüncü sırada alıyor.
4- Rover
Rover, evcil hayvan sahiplerinin deneyimli köpek bakıcıları bulmalarına yardımcı olmaya adanmış bir web sitesi. Platforma dahil olmanın kolaylığı ve yüksek yaşam kalitesi puanı nedeniyle listede dördüncü sırada yer alıyor.
5- HopSkipDrive
HopSkipDrive, çocuklar için meşgul aileler tarafından oluşturulmuş bir paylaşımlı yolculuk hizmeti. Platform, güvenli ve kalifiye bakıcıları çocukları için ulaşım hizmetlerine ihtiyaç duyan ailelerle buluşturuyor. Sadece Güney Kaliforniya ve Colarado’da geçerli olmasına rağmen 30 dolarlık saatlik ücreti ve kaliteli hizmet standardından dolayı kendine listenin beşinci sırasında yer buluyor.
Gig işçileri için öne çıkan ilk 5 platform bu şekilde. Listenin tam halini aşağıda görebilirsiniz:
Gig ekonomisinin büyümesi ve serbest çalışanların artışı tahminlerin ötesinde, verilerle gözlenen bir gerçek. Bu yeni ekonomiye dair sahip olduğumuz bilgileri çoğaltmak için mevcut Gig platformlarını incelememiz gerektiği aşikâr. Sizce çalışanlara daha yüksek ücret, daha fazla esneklik, daha yüksek yaşam kalitesi, daha büyük coğrafi kapsam ve diğerlerinden daha fazla erişilebilirlik sunan bir platform bizim ülkemizden çıkar mı?
Bonus:
Gianpiero Petriglieri’nin “Gig Ekonomi” hakkındaki düşünceleri ufkumuzu genişletebilir.