Artırılırmış Gerçeklik (Augmented Reality) teknolojisi hakkında son dönemlerde oldukça fazla sayıda haber duymaya başladığımızı herhalde fark etmişsinizdir. AR uygulamaların bu kadar hızlı bir şekilde kullanıcılar tarafından benimsenmesin en önemlisi sebeplerinden bir tanesi elbette aynı hızda gelişen mobil cihazların işlemci ve kamera donanımları oldu.
Aynı zamanda 2017 yılının son aylarında, önce Apple daha sonra ise Google’ın sırayla yayınladıkları ARKit ve ARCore SLAM (Simultaneous Mapping and Localization) SDK’leri de mobil uygulama geliştiricilerin sorunsuz şekilde çalışabilen AR uygulama geliştirebilmelerine ve her türden farklı mobil cihazda AR deneyimi yaratabilmelerine büyük oranda yardımcı oldu. Computer Vision / Bilgisayar Örüntü alanın bir parçası olan SLAM yani Gerçek Zamanlı Haritalandırma ve Konumlandırma tekniği temelde, fiziksel dünyadaki objelerin görüntülerinin, cihazların kameralar tarafından işlenip algılanmasına ve bu objeler arasındaki ilişkilerin hesaplanmasını içeren algoritmalar bütünü olarak özetleyebiliriz. Bu sayede AR uygulamalar içerisin gerçek fiziksel zemin üzerine eklenen bilgisayar kaynaklı görseller, kamera pozisyonu değiştirilse dahi sanki oradaymış gibi bırakıldıkları yerde sabit olarak durabilmektedirler.
Apple ve Google’ın mobil AR uygulamalarının yaygınlaşmasına yardımcı olan geliştirme paketlerinin yayınlamalarının yanı sıra Microsoft HoloLens ve Magic Leap gibi firmalarında giyilebilir AR donanımların (Head-mounted-Display) son kullanıcıların beğenisine sunmaları, Artırılmış Gerçeklik (AR) uygulamalarının özellikle Sanayi ve Eğitim giderek daha fazla sayıda kullanılan araçlardan biri haline gelmesine yol açtı.
AR teknolojilerine yeni yeni aşina olanlar için teknik kavramı kısaca özetlemek gerekirse; Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality) gerçek dünya unsularının bilgisayar kaynaklı görsel (grafik, video, animasyon, vb), işitsel vb veriler ile birleştirilmesi ve zenginleştirilmesi ile oluşturulan, gerçek zamanlı ve etkileşimli bir deneyim türü olarak özetleyebiliriz. Kavram olarak zaman zaman Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) / VR teknolojisi ile karıştırılmasına rağmen aralarındaki en temel fark, Sanal Gerçeklik kullanıcıyı gerçek dünyadan izole ederek yepyeni sanal dünya deneyiminin içerisine sokarken, Artırılmış Gerçeklik kullanıcıyı mevcut gerçeklikten koparmadan ama bulunduğu ortamda gerçekliğin kendisini zenginleştiren bir deneyim yaratmaktadır. (Not: Augmented Reality / Virtual Reality / Mixed Reality teknolojilerinin hepsi XR – Extended Reality teknoloji spektrumunun birer parçası olup, genel olarak kapsayıcı teknolojiler olarak adlandırılmaktadır. Çok yakın bir gelecekte akıllı gözlükler ve biyonik kontak lenslerin yaygınlaşması ile birlikte, bu ayrımlar ortadan kalkacak ve tüm bu teknolojilerin hepsini XR olarak adlandıracağız.)
Geçmişte daha çok firmaların reklam ve PR amaçlı aktivitelerinde kullandıkları teknolojik ve ilgi çeken bir yenilik olarak görülen AR, günümüzde gerçek dünya problemlerine çözümler sunan bir yaklaşım halini almıştır. Bugün IKEA Place vb onlarca farklı AR tabanlı mobil alışveriş uygulaması sayesinde kullanıcılar satın alacakları mobilya & ürünleri, bulundukları mekanlarda Artırılmış Gerçeklik modunda görüntüleyebilmekte ve beğendikleri takdirde ise online satın alma sürecine yönlendirilmelerini sağlamaktadır. Bu sayede daha önceden müşterilerin sıkça yaşadığı hatalı ölçüm kaynaklı veya satın alınan ürünlerin diğer eşyalar ile uyumsuzluğu sonucunda oluşan geri iade sorunlarının büyük oranda önüne geçilmiştir. IKEA’nın önceden müşterileri arasında yaptığı bir ankete göre, yukarıda belirtilen sorunlardan kaynaklı ürün iade oranları geçmişte %14 olduğu belirtilmektedir. (Thinkmobiles)
Online Alışveriş ve perakende sektörü dışında AR teknolojilerini iş yapış tarzına hızlıca uyarlayan bir diğer alan elbette Sanayi ve Üretim sektörü oldu. Tüm dünyada birçok sanayi kuruluşu özellikle fabrika ortamlarında AR tabanlı yönlendirme, veri görüntüleme ve eğitim sistemleri kullanmaktalar. Giyilebilir AR donanımları sayesinde, çalışanlar ihtiyaç duydukları anlık bilgi ve yönergeleri, tam zamanında ve tam yerinde gözlerin önünde belirmesi ile büyük oranda zaman ve enerjiden tasarruf edebilmekte, sonucunda da elbette genel üretim verimlilikleri artmaktadır. Buna örnek olarak General Electric firmasının paylaştığı sonuçlara göre, rüzgâr tribün üretim aşamasında AR gözlük kullanan teknik personelin, benzer yetkinliklere sahip ve AR gözlük kullanmayan diğer çalışanlara göre performanslarında %34 daha fazla artış olduğu belirtilmektedir. Benzer bir alanda Boeing firması da yaptığı çalışmalarda, AR donanım kullanımının verimlilik üzerinde %25 artış olduğu sonucuna varmıştır.
Harvard Business Review’ın yayınladığı bir başka haberde ise sanayi kuruluşları bugüne kadar uyguladıkları bazı teknik operasyonlarında yaptıkları karşılaştırmalı testler sonucunda, iş süreçlerine AR ekipman ve/veya uygulama kullanımını dahil etmelerinin toplam üretkenlik seviyesinde ortalama %32 artış gözlemlendiği belirtilmektedir. (Harvard Business Review) Amerika Birleşik Devletleri Çalışma İstatistik bürosunun yayınladığı raporda, 2011-2016 yıllarında Amerika’daki üretim sahalarındaki verimlilik oranı yıllık %0.5 artış gösterirken, bu oran 1996-2005 aralığında %3 olarak açıklanmıştır. Buna karşı kalifiye çalışan sayısındaki açık her geçen gün giderek artmaktadır. Aynı zamanda hızlı değişen üretim şekilleri özellikle sanayi alanında çalışanların düzenli olarak teknik eğitimlerden geçmesi firmaların günümüzdeki en büyük problemlerinden biridir. AR donanım ve teknolojilerin kullanımındaki artış, mevcut çalışanların yetkinlikleri geliştirerek firmaların ihtiyacı olan personel eksikliğini azaltma potansiyeline sahiptir.
Kısaca Artırılmış Gerçeklik (AR) teknolojisi artık sadece eğlence amaçlı olarak Pokemonlar kovalamamızı sağlamıyor aynı zamanda kritik teknik problemlerden, günlük hayata dair basit ihtiyaçların çözülmesine kadar kullanıcılara sınırsız olanaklar sunuyor. Örnek olarak özellikle son aylarda birçok farklı seyahat firması, mobil uygulamaları içerisine ekledikleri AR özelliği sayesinde, uçakla seyahat eden yolcular için çok basit ama bir o kadar da kritik bir soruna dair çözüm buldular. Yolcular mobil uygulamanın AR özelliği sayesinde yanlarında taşıdıkları bavulları, telefonlarının kameraları yardımı ile 3D olarak tarayıp, gerçek fiziksel boyutlarını öğrendikten sonrada bavulun uçak kabinine uygun ölçü olup olmadığını kolayca anlayabiliyorlar. Üstelik metre, cetvel vb fiziksel bir ölçüm aleti kullanmadan.
Teknik açıdan oldukça basit bir çözüm öte yandan hem yolcu hem de havayolu şirketi için yarattığı değer paha biçilemez. Sadece kabine sığmayan bavullardan dolayı hatalı bilet rezervasyonu yapıp, ekstra ücreti ödemek zorunda kalan yolucunun yaşadığı stres bir kenara, kargo bölümündeki yük dengesinin bir şekilde değişiklik göstermesi firma açısından da düşünmesi gereken bir sorun. Böylesine basit bir çözüm ise hem yolcu hem de firma açısından ciddi bir kazanç.
Apple’ın CEO’su Tim Cook son dönemlerde yaptığı birçok konuşmada, Artırılmış Gerçekliğin (Augmented Reality) yetkinliklerimizi bizi gerçeklikten koparmadan artırma özelliğine sahip olduğunu belirtirken bir yandan da çok yakın bir gelecekte Artırılmış Gerçeklik olmadan bir yaşam hayal edemeyeceğimizi farklı platformlarda defalarca dile getirmiştir. (hacked.com) Apple dışında Intel, Google, Microsoft, Amazon, Alibaba, Qualcom gibi dünya teknoloji devleri yukarıda sıralanan sebeplerden dolayı Artırılmış Gerçeklik teknolojilerine büyük yatırımlar yapmaktadırlar.
Geleceğin dünyasını şekillendirecek olan AR / XR kapsayıcı teknolojileri sadece insan makine etkileşiminin merkezinde yer almayacak aynı zamanda anlık bilgi akışı ile sahip olduğumuz yetkinliklerimizi geliştirerek (diğer bir deyimle artırarak), biz insan türünün, makineler ile rekabet edebilmesini sağlayacak olmazsa olmaz araçlardan biri halini alacak.
Referanslar:
https://thinkmobiles.com/blog/augmented-reality-retail/
https://hbr.org/2017/03/augmented-reality-is-already-improving-worker-performance
https://www.youtube.com/watch?v=n5LhQqggGTE
https://hacked.com/tim-cook-says-augmented-reality-is-as-big-an-opportunity-as-iphone/