PISA (Programme for International Student Assessment), OECD’nin yürüttüğü ve onlarca ülkenin eğitim sonuçlarını karşılaştırdığı bir değerlendirme. Bu değerlendirme 15 yaşındaki öğrencilerle her üç yılda bir yapılıyor ve sonuçları global seviyede büyük merakla bekleniyor. En son 2018’de 79 ülkede yapıldı. Bu sonuçları halen heyecanla bekliyoruz.
2021 yılında ise, testte bir yenilikle karşılaşacağız: Normalde okuma becerileri, matematik okuryazarlığı ve fen okuryazarlığı olmak üzere üç bölümden oluşan bu teste, 2021’de algoritmik düşünme (computational thinking*) soruları da eklenecek. Bu soruların bir örneği aşağıda.
‘Peki okullar daha okuma ve matematik gibi temel becerileri bile çocuklara kazandırmaya zorlanırken, algoritmik düşünme soruları ne kadar gerçekçi olacak?’ sorusu ister istemez insanların akıllarına gelmeye başladı. Ancak, bu noktada aileler, eğitmenler ve eğitim kurumları çok önemli bir ayrım yapmak durumunda: algoritmik düşünme ve kodlama birbiriyle bağlantılı olsalar da özünde farklı kavramlar. Algoritmik düşünme, kodlamaya göre çok daha büyük bir kavram. Parçalara ayırma, benzerlikleri fark etme, soyutlama, algoritma dizaynı ve genelleme gibi önemli becerileri kapsıyor. Bildiğimiz metin tabanlı (‘text-based’) kodlama, bu becerileri geliştirmek için kullanılabilecek araçlardan sadece biri. Bunun dışında, Robot Turtles gibi masa oyunlarından CS Unplugged gibi herhangi bir ekran olmadan takip edilebilecek eğitim materyallerine kadar pek çok araç, çocukların algoritmik düşünme becerilerini geliştirmeye çalışıyor. Bu beceriler önemli, çünkü bizleri yönlendiren algoritmaların çalışma mantığını anlamayan bir birey, teknolojiyi daha iyi bir hayat için kullanmak yerine teknoloji tarafından manipüle edilmeye maruz kalma riski taşıyor.
Dolayısıyla, algoritmik düşünme hem bireyi güçlendiriyor, hem de ona problem çözme ve yaratıcı düşünme gibi çok önemli becerileri kazandırıyor. PISA ekibi de bu düşünceler ışığında, 2021’de PISA’nın matematik bölümünde algoritmik düşünme soruları dahil etme kararı almışlar. Bu soruların yanında, isteğe bağlı bir Bilişim ve İletişim Teknolojileri Anketi (‘ICT Questionnaire’) de PISA 2021’de yer alacak. Bu anket, öğrencilerin bir bilgisayar programı oluşturma, kodda oluşan hatayı belirleme, ve bir algoritma gibi adım adım düşünebilme gibi becerileriyle ilgili sorular soracak. Ayrıca, okul otoritelerinden de okuldaki bilgisayar bilimleri aktiviteleri ve bunlara öğrencilerin ilgisiyle ilgili bilgiler toplanacak.
Code.org’un kurucusu Hadi Partovi ve OECD Eğitim ve Beceriler Direktörü Andreas Schleicher’e göre, bir doküman yaratma, internette gezinme gibi basit seviyede dijital becerilerle ilgili pek çok çalışma yapılmış durumda. Ama, PISA 2021 çalışması, eğitim sistemlerinde algoritma ve bilgisayar bilimlerinin yerini uluslararası seviyede değerlendiren ilk çalışma olacak. Burada Türkiye’nin durumunu hep beraber bekleyip göreceğiz.
Kaynak: https://oecdedutoday.com/computer-science-and-pisa-2021/
* Computational thinking teriminin tam Türkçe karşılığı konusunda henüz nihai nokta konulmamış durumda. Bu yazıda algoritmik düşünme desek de hesaplamalı düşünme, bilgisayarca düşünme, bilgi-işlemsel düşünme gibi kullanımları da bulunuyor.