PFAS (perve poliflorooktil asitler) birçok farklı endüstriyel ve ev kullanımı için kullanılan kimyasallardır. Bu kimyasallar, su ve yağ üzerindeki yüzeylerde kalıcı olarak kalmalarını sağlamak için kullanılır. Örnekler arasında, yangın söndürme sıvıları, nevresim takımları, gıda ambalajları, cila ve bazı su geçirmez malzemeler yer almaktadır.
Makyaj ürünleri birçok insanın günlük rutininin temel bir parçasıdır, ancak bu ürünlerden bazılarının PFAS (per- ve polifloroalkil maddeler) adı verilen bir kimyasal içerebileceğini biliyor muydunuz? PFAS, ürünleri suya ve yağa dayanıklı hale getirmek için kullanılan bir grup kimyasaldır. Genellikle fondöten, ruj ve göz kalemi gibi makyaj ürünlerinde bulunurlar. Makyaj ürünlerinde PFAS kullanımı çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir. Bazı araştırmalar, bu kimyasalların bebeklerde ve çocuklarda kansere, hormonal dengesizliklere ve gelişimsel sorunlara neden olabileceğini göstermiştir. Ayrıca bağışıklık sistemine zarar verebilir ve tiroid ve karaciğer fonksiyonlarını etkileyebilirler. Bu kimyasallara uzun süreli maruz kalma ayrıca obezite, yüksek kolesterol ve diyabet riskini artırabilir.
PFAS, makyaj ürünlerini daha uzun ömürlü ve yıpranmaya karşı dayanıklı hale getirebilirken, önemli bir çevresel maliyetle gelir. Bu kimyasallar çevrede son derece kalıcıdır ve kolayca parçalanmazlar. Havada, suda ve toprakta bulunabilirler ve uzun mesafeler kat edebilirler. Çevreye girdikten sonra hayvanların ve insanların vücut dokularında birikerek sağlıkları üzerinde olumsuz etkileri olabilmektedir. PFAS, bebeklerde ve çocuklarda kanser, hormonal dengesizlikler, bağışıklık sistemi hasarı ve gelişimsel sorunlar gibi bir dizi sağlık sorununa neden olabilir. Ayrıca doğal ekosistemlere zarar verebilir ve kirlenmiş alanların temizlenmesini zorlaştırabilirler.
PFAS’lı makyaj ürünlerinin çevreye verdiği zarara katkıda bulunmalarının en önemli yollarından biri, bunların bertaraf edilmesidir. Eyeliner, ruj gibi pek çok makyaj ürünü bitene kadar kullanılıyor ama fondöten, pudra gibi diğer ürünler sadece birkaç kez kullanılmış olabilir ve atılır. Bu ürünler çöpe atıldığında, parçalanmaları yüzlerce yıl sürebilen çöplüklere gidebilirler. Düzgün bir şekilde bertaraf edilmezlerse, su kaynaklarını kirletebilecekleri ve su yaşamına zarar verebilecekleri su kaynaklarına da ulaşabilirler. PFAS içeren makyaj ürünleri çevre üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Makyaj ürünlerindeki içeriklere dikkat etmek ve PFAS içermeyen ürünleri tercih etmek önemlidir. Tüketiciler ayrıca bu ürünleri uygun şekilde elden çıkararak ve alternatif, daha güvenli bileşenler kullanan şirketleri destekleyerek bu ürünlerin çevresel etkilerinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Kendinizi ve çevreyi PFAS (per- ve polifloroalkil maddeler) kimyasallarından korumanın birkaç yolu vardır. Bunlardan bazıları:
- PFAS içeren ürünlere dikkat edin: Satın aldığınız ürünlerin, özellikle mutfakta kullanılanların ve kişisel bakım ürünlerinin içerik etiketlerini okuyun. PFAS içerebilecek bazı yaygın ürünler arasında yapışmaz pişirme kapları, leke tutmaz kumaşlar ve halılar, fast food ambalajları ve bazı kozmetik ürünler yer alır.
- PFAS içermeyen ürünleri seçin: PFAS’sız olarak etiketlenmiş veya alternatif malzemelerden yapılmış ürünleri arayın. Örneğin, yapışmaz pişirme kapları yerine paslanmaz çelik veya dökme demir pişirme kaplarını tercih edin.
- PFAS salabilecek ürünleri kullanmaktan kaçının: PFAS, onları içeren ürünler kullanıldığında veya uygun olmayan şekilde imha edildiğinde havaya veya suya salınabilir. Örneğin, PFAS içeren ürünleri kapalı bir alanda kullanmaktan ve PFAS’ın çevreye karışmasına yol açabilecek şekilde imha etmekten kaçının.
- Su filtreleme sistemlerini kullanın: İçme suyunuzdaki PFAS konusunda endişeleriniz varsa, PFAS’ı gidermek için özel olarak tasarlanmış bir su filtreleme sistemine yatırım yapmayı düşünün.
- PFAS kullanımını kısıtlayan destek politikaları: Tüketici ürünlerinde ve endüstriyel süreçlerde PFAS kullanımını kısıtlayan hükümet politikalarını ve düzenlemelerini destekleyin.
- PFAS’ın araştırılmasını ve izlenmesini destekleyin: Çevrede ve insan vücudunda PFAS’ın araştırılmasını ve izlenmesini destekleyin. Bu, bu kimyasallarla ilişkili risklerin daha iyi anlaşılmasına ve halk sağlığı ile çevrenin korunması için etkili stratejiler geliştirilmesine yardımcı olacaktır.
Bu adımlar PFAS’a maruz kalmayı azaltmaya yardımcı olsa da, maruziyetin tamamen ortadan kaldırılmasının mümkün olmayabileceğini not etmek önemlidir. Ancak maruziyetin en aza indirilmesi PFAS ile ilişkili riskleri azaltacaktır. Ayrıca yasalar ve yönetmelikler ülkeye göre değişiklik gösterebilir, bu nedenle bölgenizdeki özel düzenlemeleri ve politikaları kontrol etmeniz önemlidir.