Temel Performans Göstergeleri (KPIs)

Bir işletmenin tüm departmanları birbirine bağlıdır. Tedarik departmanından başlayarak, satış sonrası hizmetlere kadar, bir departmanın çıktısı, bir sonraki departmanın girdisidir. Tüm departmanların oluşturduğu süreç “Değer Zinciri” olarak tanımlanmaktadır.

Değer Zinciri içindeki bir aksama, tüm sürecin aksamasına neden olabilir. Örneğin, hammadde veya yarı mamulün tedariğindeki bir sorun, üretimin yapılamamasına, üretimin yapılamaması da, satışın gerçekleşmemesine neden olur. Bu nedenle işletmenin departmanlar arası “İş Akışı” ve her depatmanın, hatta her görevlinin “Görev Tanımları” detaylı olarak belirlenir, yazılı hale getirilir, ilgili departmanlara iletilir. Böylelikle çalışanlar, neyi, ne zaman, nasıl, ne şekilde yapacakları ve kiminle gerçekleştireceklerini (5N 1K) bilirler ve uygularlar. Bu durum kâr amacı gütmeyen (Dernekler, vakıflar…vs.gibi) işletmelerde de aynı şekilde uygulanır.

Ancak, tüm işletme bünyesinde bulunan görevlerin kontrol edilebilmesi ve başarılı olarak yerine getirildiğinin anlaşılması için ölçülmesi gerekmektedir. Bir görevi veya bir departmanın çıktısının başarılı olarak tanımlanabilmesi için, yapılan işin temel performans değerleri belirlenir. Bu değerler “Temel Performans Göstergeleri” olarak isimlendirilir. İngilizce karşılığı “Key Performance Indicators” ya da kısaltılmış olarak “KPI” olarak tanımlanır.

Bir işletmenin Temel Performans Göstergelerinin belirlenmesi ve belirlenen temel hedeflere ulaşması, işletmenin sürdürülebilir başarısı için son derece önemlidir. Ayrıca işletmenin pazar değerinin artmasını, yatırım çekmesini, yabancı girişimcilerin ilgilerinin yoğunlaşmasını, halka açılma aşamasında hisselerinin talep görmesine ve küçük hissedarların olup bitenin fark etmelerini sağlar. Özellikle halka açık şirketlerde Temel Performans Göstergelerinin bulunması ve elde edilen değerlerin paylaşılması kaçınılmazdır.

Gününüz belirsiz ve ağır rekabet koşullarında işletmelerin rakiplerine karşı, sürdürülebilir bir rekabet avantajı elde etmeleri, ortalamanın üzerinde kâr etmeleri ve en önemlisi gelecekte var olabilmeleri için Temel Performans Göstergelerini sürekli takip etmeleri ve her dönem daha da iyileştirmeleri gerekmektedir.

Bir işletmenin başarılı sayılabilmesi için sadece kâr elde etmesi asla yeterli değildir. Dönemsel olarak kâr elde eden bir işletme, aşağıda belirtilen Temel Performans Göstergelerini belirlemediği, ölçmediği ve iyileştirmediği takdirde, ileri dönemlerde çok büyük zorluklarla karşılaşabilir.

Kuşkusuz, bir işletme için çok fazla Temel Performans Göstergesi sayılabilir. Ancak aşağıdaki 75 Temel Performans Göstergesi, gerçekten bir işletmede sürekli ölçülmesi gereken konulardır. Bu göstergelerin en azından yarısından fazlasını mutlaka değerlendirilmelidir: 

Finansal Performansı Ölçerken:

1. Net Kar (Net Profit)
2. Net Kar Marjı (Net Profit Margin)
3. Brüt Kar Marjı (Gross Profit Margin)
4. Faaliyet Kar Marjı (Operating Profit Margin)
5. Fazla Vergi ve Amortisman Öncesi Kar (EBITDA)
6. Gelir Artış Oranı (Revenue Growth Rate)
7. Toplam Paydaş/Hissedar Getirisi (Total Shareholder Return – TSR)
8. Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added – EVA)
9. Yatırımın Getirisi (Return on Investment – ROI)
10. İşletme Sermayesi Getirisi (Return on Capital Employed – ROCE)
11. Varlık Getirisi (Return on Assets – ROA)
12. Özvarlık Getirisi (Return on Equity – ROE)
13. Borç-Özsermaye Oranı (Debt-to-Equity (D/E) Ratio)
14. Nakit Dönüşüm Döngüsü (Cash Conversion Cycle – CCC)
15. Cari Oran (Working Capital Ratio)
16. Faaliyet Gider Oranı (Operating Expense Ratio – OER)
17. Sermaye-Satış Oranı (CAPEX to Sales Ratio)
18. Fiyat Kazanç Oranı (Price Earnings Ratio – P/E Ratio -)

Müşterileri Anlarken:

19. Net Tavsiye Skoru (Net Promoter Score – NPS)
20. Müşteri Koruma Oranı (Customer Retention Rate)
21. Müşteri Memnuniyeti Endeksi (Customer Satisfaction Index)
22. Müşteri Karlılığı Skoru (Customer Profitability Score)
23. Müşteri Yaşam Süresi Değeri (Customer Lifetime Value)
24. Müşteri Kaybı Oranı (Customer Turnover Rate)
25. Müşteri Bağlılığı (Customer Engagement)
26. Müşteri Şikayetleri (Customer Complaints)

Pazar ve Pazarlama Performansını Ölçerken:

27. Pazar Gelişme Oranı (Market Growth Rate)
28. Pazar Payı (Market Share)
29. Marka Değeri/Özü (Brand Equity)
30. Müşteri Yaratma Maliyeti (Cost per Lead)
31. Dönüşüm/Kambiyo Oranı (Conversion Rate)
32. Arama Motoru Sıralaması (Anahtar kelimelerle) ve tıklama oranı (Search Engine Rankings -by keyword – and click – through rate)
33. Sayfa Gösterimi ve Geri Dönüş Oranı (Page Views and Bounce Rate)
34. Online Müşteri Bağlılığı Seviyesi (Customer Online Engagement Level)
35. Online Reklam Oranı (Online Share of Voice – OSOV)
36. Sosyal Ağ İzi (Social Networking Footprint)
37. Sosyal Etki Skoru (Klout Score)

Operasyonel Performansı Ölçerken:

38. 6 Sigma Seviyesi (Six Sigma Level)
39. Kapasite Kullanım Oranı (Capacity Utilisation Rate – CUR)
40. İşletim Atığı Seviyesi (Process Waste Level)
41. Sipariş Döngü Zamanı (Order Fulfilment Cycle Time)
42. Sevkiyat Dakiklik Oranı (Delivery In Full, On Time (DIFOT) Rate)
43. Envanter Fire Oranı (Inventory Shrinkage Rate – ISR)
44. Proje Takvimi Çeşitliliği (Project Schedule Variance – PSV)
45. Proje Gider Çeşitliliği (Project Cost Variance – PCV)
46. Kazanılan Değer Metriği (Earned Value (EV) Metric)
47. İnovasyon Havuzu Gücü (Innovation Pipeline Strength – IPS)
48. İnovasyon Yatırım Getirisi (Return on Innovation Investment – ROI2)
49. Pazara Sürüm Süresi (Time to Market)
50. İlk Kazanç (First Pass Yield – FPY)
51. Yeniden İşleme Seviyesi (Rework Level)
52. Kalite Endeksi (Quality Index)
53. Toplam Ekipman Verimliliği (Overall Equipment Effectiveness – OEE)
54. Süreç/Makine Arıza Seviyesi (Process or Machine Downtime Level)
55. İlk İlişki Azmi (First Contact Resolution – FCR)

Çalışanları ve Performanslarını Anlarken:

56. İnsan Kaynağı Katma Değeri (Human Capital Value Added – HCVA)
57. Çalışan Getirisi (Revenue Per Employee)
58. Çalışan Memnuniyeti Endeksi (Employee Satisfaction Index)
59. Çalışan Bağlılığı Seviyesi (Employee Engagement Level)
60. Personel Müdafaa Skoru (Staff Advocacy Score)
61. Çalışan Erime Oranı (Employee Churn Rate)
62. Ortalama Çalışma Süresi (Average Employee Tenure)
63. İşe Devam Etmeme Faktörü (Absenteeism Bradford Factor)
64. 360 Derece Geridönüt Skoru (360-Degree Feedback Score)
65. Maaş Rekabet Oranı (Salary Competitiveness Ratio – SCR)
66. İşe Alım Zamanlaması (Time to Hire)
67. Eğitim Yatırımı Getirisi (Training Return on Investment)

Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirlik Performansını Ölçerken:

68. Karbon Ayakizi (Carbon Footprint)
69. Su Ayakizi (Water Footprint)
70. Enerji Harcama Kapasitesi (Energy Consumption)
71. Saklama ve Geliştirme Seviyesine Göre Birikim (Saving Levels Due to Conservation and Improvement Efforts)
72. Tedarik Zinciri Ölçümü (Supply Chain Miles)
73. Atık Azaltma Oranı (Waste Reduction Rate)
74. Atık Geridönüştürme Oranı (Waste Recycling Rate)
75. Ürün Döngüsü Oranı (Product Recycling Rate)

Bu yazı alıntıdır.