Nedir?
Finansal okuryazarlığı, bireyin mali kaynaklarını kullanarak bilinçli ve verimli kararlar verebilmesine olanak sağlayan bilgi ve yetkinlik seti olarak tanımlayabiliriz. Bu yetkinlik temel finansal terimleri anlamak, finansal sistemden nasıl faydalanılabileceğini bilmek için önemlidir. Özetle uygun finansal okuryazarlık eğitimi almış kişiler, mevcut birikimlerini ve bütçelerini daha doğru finansal kararlarla oluşturur, paralarını daha iyi yönetirler.
Neden Önemli?
Finansal okuryazarlık yalnızca para yönetimi olarak görülmemelidir. Bu konuda alınan eğitim, ülkenin tasarruf ve yatırım alışkanlıklarına da doğru orantıda hizmet etmektedir.
Kaynak: VOX-EU – finansal okuryazarlık ve yatırım kararları
Günümüz koşullarında, dijital olanakların daha da çoğaldığı bir dönemde; bir coğrafyada suya atılan bir taşın sonuçlarının dünyanın bir başka ucunda tsunami etkisi ile hissedildiğine tanık oluyoruz. Bireylerin günümüz koşullarında finansal okuryazarlık yetkinlik seti ile donatılması, karşılaşacakları finansal alternatiflerde veya herhangi bir durumda önemli kararlar almalarına destek sağlayacaktır.
Finansal okuryazarlık erken yaşlarda kazanılması gereken bir yetkinlik olarak karşımıza çıkıyor. Ağacın yaşken eğileceği dönemlerde elde edilen davranışlar, hayatın geri kalanında doğru kararların ve alışkanlıkların kazanılmasında önemli bir rol oynuyor.
Ülkemizde durum?
S&P’nin yapmış olduğu bir çalışma ile ülkemiz finansal okuryazarlık açısından 144 ülke arasında 120. sırada yerini almıştır.
Finansal Okuryazarlık Derneği’nin gerçekleştirmiş olduğu, Türkiye Finansal Okuryazarlık Araştırması sonuçlarına göre Türkiye’de bireyler temel finansal bilgiye yönelik 10 sorudan ortalama 7 tanesine doğru cevap verebilmiştir. Eğitim seviyesi düşük ve alt gelir grubunda yer alan kişilerin ise doğru cevap adedi 6’nın altına düşmektedir.
Aynı raporda da bu yetkinliğin matematik ve kavramsal yetkinlikler ile doğru orantılı olduğu belirtilmektedir.
Dünyaya bakacak olursak…
Gelişmekte olan ekonomilere bakıldığında “finansal okuryazarlık yetkinlik setinin” kazanılmasının zorlu bir yolculuk gerektirdiği görülüyor. Örneğin Birleşik Krallık’ta finansal okuryazarlık yetkinliğinin okullar vesilesi ile kazanılması yıldan yıla azalıyor.
Kaynak: Financial Times, Financial education fails to add up for young people
Peki, öğrenciler okulda paranın yönetimi ile ilgili öğrenim almak istiyor mu?
Londra Bankacılık ve Finans Enstitüsü’nün yaptığı bir araştırma ile %82 oranında evet!
Hali hazırdaki eğitim modelimiz bu ihtiyacı karşılıyor mu?
Ortaöğretimde Ekonomi dersi dahilinde belirli bir ölçüde karşılanıyor. Bu dersin sosyal bilimler altında seçmeli olduğunu unutmamamız gerekiyor.
Nasıl öğretilmeli?
Finansal okuryazarlığı konusunda eğitimlerin verilebilmesi için öncelikle bu ihtiyacın öğretmenler tarafından benimsenmesi ve öğretmenlerin okuryazar olmasının sağlanması gerekmektedir. Bu konuda bilinçlendirici ve eğitici çalışmaların artırılması ihtiyacı bulunmaktadır.
Finansal okuryazarlığın ayrı bir ders olarak müfredata girmesi ve bu konuda iyi pratiklerin incelenmesiyle içerik oluşturulması gerekmektedir. Oluşturulan içeriğin ise günün trendleri ile izlenerek güncellenmesi ve ülke metrikleri ile takip edilmesi ihtiyacını da atlamamak gerekir.