Konu: Yeni medyanın kitleler tarafından yaygın kullanılmasına bağlı olarak gelenekselleşmesi.
Medya: Önce yeni medya ve geleneksel medya başlıklarının içinde geçen ‘medya’ teriminin ne demek olduğuna bakalım. Medya, iletişim alanında mesajın yol aldığı ortamı ifade eder. Kitle iletişiminde radyo, televizyon, gazete ve dergiler mesajın yol aldığı birer medyadır. Aynı zamanda internet tabanlı kullanımlar da medya kapsamındadır.
Geleneksel Medya: Bu başlıkta radyo, televizyon, gazete gibi iletişim araçlarının geleneksel medyanın araçları olduğunu söyleyebiliriz. Bu iletişim araçlarının temel özelliği yalnızca tek taraflı bir iletişime müsaade etmesi. Bu mecralardan gelen bilgiler, alıcısına ulaşır ve alıcısı tarafından tüketilir. Kişinin gelen iletiye kendinden herhangi bir ekleme-yorum yapma ve iletiyi düzeltme imkânı yoktur.
Yeni Medya: Bildiğimiz ve günümüzde sosyal medyada sıkça tecrübe ettiğimiz üzere yeni medyada bilgiyi, mesajı, iletiyi gönderen taraf ile alan taraf arasında interaktif bir süreç söz konusudur. Bu interaktif süreç ‘prosumer’ adı verilen üreten tüketici kavramının doğmasına sebep olmuştur. Yeni medyanın bir başka yönüyse insanların üretilen ve kendilerine ulaşan iletinin yorum ve eleştiri alanlarında buluşup kendi aralarında da iletişim kurabilmeleri.
Medya Eleştirisi: Yeni medya ve geleneksel medya tanımlamalarına karşı eleştirel görüşler de bulunmaktadır. Bu eleştirilerin temelinde geleneksel medyanın sahiplerinin yeni medyanın da sahipleri oluşu yatmaktadır. Bu sebeple de iki medya tipi arasında keskin bir ayrım yapılamayacağı savunulmaktadır.
Benim bu yazıda üzerinde durmak istediğim noktaysa bu iki medya tipinin teknik farklılıklarından ve ekonomi-politik tartışmalarından ayrı bir yerde bulunuyor. Yeni medya teknik altyapı özellikleri sebebiyle hiçbir zaman geleneksel medyaya dönüşmeyecek ama o da yaygınlaşan kitle kullanımından dolayı gelenekselleşecek, gelenekselleşiyor.
Örnek Olay, Youtube Görüntülenme Sayıları: Şu anda Youtube üzerinde en çok izlenen video Luis Fonsi ve Daddy Yankee’nin ‘Despacito’ şarkısı. Ardından bir başka müzik videosu geliyor, Ed Sheeran’ın ‘Shape of You’ şarkısı. Üçüncü sıradaysa Pinkfong Kids’ Song & Stories kanalının yayınladığı ‘Baby Shark Dance’ adlı çocuk şarkısı videosu var. Genel hatlarıyla baktığımızda her üçü de müzik içerikli paylaşımlar. Zaten listenin ilk onunda biri hariç (çocuk videosu) sadece müzik videoları var. İlk üç sıradaki videoların güncel görüntülenme sayıları sırasıyla 6.624.002.655, 4.614.158.455 ve 4.536.254.290. Dünya nüfusuysa 7.44 milyar civarında.
Sonuç: Gelenek kelimesinin birkaç benzer tanımı olmakla birlikte bu yazı için uygun olanı “Öteden beri yapılagelen şeyler, alışkanlıklar.” Günümüzde teknolojinin gelişim hızının ve kullanımının yüksek bir ivmeye sahip olduğu aşikâr. Pek çok yeniliğe hızlı erişiliyor, çoğu hızla kullanılıyor ve tüketiliyor. Yeni medya da kitle kullanımına yayılmış durumda ve kuşakların değişmesiyle öteden beri yapılagelen şeyler ve alışkanlıklar statüsüne geçme yolunda.
Bu noktada üzerinde durmak istediğim gelenekselleşme şekli de yeni medyanın izlenme ve kullanılma sayı ve biçimine ilişkin. Teknik gelişmelerle birlikte geleneksel medyanın ortaya çıkışı o dönemdeki insanlar, kuşak için her türden bilgiyi edinmede yüksek derecede önemliydi. Geleneksel medya, hâlihazırda bugün de yine aynı kuşak ve ardılları için bilgi kaynağı mecrası. Ancak yeni medyanın içerisinde gittikçe seyreliyor artık. Geleneksel medya kuşağının bilgi edinme şekli hala televizyon haberleri ve basılı gazeteler olsa da yeni medyaya iyiden iyiye adapte olan genç kuşak bilgiye sadece internet tabanlı mecralardan ulaşıyor.
Peki, buna karşın yeni medya ‘yeniliğini’ koruyor mu? Yukarıdaki Youtube görüntülenme sayılarına baktığımızda yeni medya da yeniliğini yitirmiş, kitlelerin yaygın kullanımına erişmiş durumda. Örneğin ‘Despacito’ videosunun dünya nüfusuna yaklaşan bir izlenme sayısı var. Dünyadaki her bir bireyin tek tek bu videoyu izlememiş olduğunu düşünürsek bu müzik videosunun internet ve Youtube kullanıcıları tarafından sık sık görüntülendiği çıkarımına rahatlıkla varabiliriz. Bu da bize yeni medyanın kullanım mecrası olarak gelenekselleştiğinin ipuçlarını verebilir.