Düzenli aralıklarla bölünmüş palindromik tekrar kümeleri (CRISPR) DNA veya RNA dizisinin bölümlerini çıkararak, ekleyerek veya değiştirerek genomun bölümlerini düzenlemelerini sağlayan genetik dünyasında çığır açan bir teknolojidir. CRISPR Cas sistemleri Cas ismi verilen ve genomun belirli yerlerinden iki DNA iplikçiğini veya RNA iplikciğini kesebilen “moleküler bir makas” görevi olan enzimler ve önceden tasarlanmış küçük bir RNA diziliminden oluşan bir rehber RNA gibi iki önemli molekülden oluşur. Genom düzenleme için çeşitli CRISPR Cas sistemleri geliştirildi.
CRISPR Cas sistemleri arasında keşfinin görece yeni olduğu Cas7–11 antiviral tedavi yaklaşımları için güçlü bir tedavi adayıdır. Cas7–11 insan hücre hatları üzerinde yapılan çalışmalarda sitotoksik etkisi saptanmamış, melez olarak oluşturulmuş ve programlanabilir bir RNA hedefleme sistemininin bir parçası haline getirilmiştir. Cas7–11’in hedefli olarak hem E. coli mRNA’larında hem de MS2 bakteriyofajında güçlü RNA interferansı sağladığı gösterilmiştir. Sınıf 1 CRISPR-Cas sistemleri arasında benzersiz olan Cas7–11 birçok açıdan sınıf 2 efektörlere benzemektedir. Tek bir efektör protein olarak CRISPR RNA (crRNA) spesifik olmayan aktivite olmaksızın hedef tarafından tanımlanan konumlarda RNA’yı parçalar. Cas7–11 diğer RNA interferans metotları ile karşılaştırıldığında diğer metotlar %50’ye varan hücre ölümüyle sonuçlanırken Cas 7–11 yöntemi hücrelerin canlılığı üzerinde minimum etki ile yüksek düzenleme verimlilik göstermektedir. Cas7–11, ikincil aktivite ve hücre toksisitesi olmayan yeni programlanabilir RNA hedefleme araçları için temel sağlar.
RNA editleme işlevine sahip CRIPR Cas sistemleri arasında yer alan CRISPR-Cas13 sistemi ise kolleteral aktivitesinin yüksek olması ve hücre toksisitesine sahip olması nedeniyle hastalıkların tedavisi için uygun bir CRIPRS Cas sitemi değildir. CRISPR Cas sistemleri arasında keşfi yeni olan CRIPSR-Cas7–11 sistemi RNA düzenlemesi yapabilen, hücrelerde toksik etkiye sebep olmadığından hasta bireyin immün sisteminde bir tepki oluşturmayan bir CRIPSR Cas sistemidir. Cas 7–11 hücrelere girdikten sonra Cas13 sisteminde olduğu gibi kolleteral bir aktiviteye sahip olmadığından hedef dışı etki göstermez. Bu özellikleri göz önüne alındığında henüz genetik bir tedavi yaklaşımı sunulmamış hastalıkların tedavisi için anti viral Cas7–11 oldukça umut vadeden bir aday niteliğindedir.
Bu yazı alıntıdır.