ABD Kongresi’nde 45 sandalyeli demokrat ve 53 sandalyeli cumhuriyetçi son yıllarda uzlaşmacı çalışıp yararlı yasalar çıkaramadı. Fakat 2 taraf da, Amerika’nın önde teknoloji şirketlerinin, yani Big Four’un (Facebook, Amazon, Google ve Twitter), rekabetçiliği baltalayıp tekelcilik yarattığı konusunda hemfikirler. Bu durumun detaylarını araştırmak için yapılan “antitrust” soruşturması 2019 yılının baharında başlayarak 15 ay sürdü ve 2020 Ekim’in başında 449 sayfalık bir final raporu ile tamamlandı. Yargıçlar Komitesi’ndeki demokratların liderliğinde hazırlanan bu kapsamlı rapor, Amerika tarihindeki en radikal antitrust yasalarının oluşturulmasını öneriyor. Big Four şirketlerini güç tekelleşmelerini kötüye kullanmak ve rekabeti engellemekle suçlayan rapor, “Bir zamanların derme çatma girişimleri şimdilerde petrol baronları gibi davranıyor.” ifadesini içeriyor.
David Cicilline tarafından yönetilen ve 1 milyon belgenin gözden geçirilip kıdemli akademisyenler, iş verenler ve Big Tech’in rakipleriyle (Fortune 500 şirketlerinin çoğu) mülakat yapılması ile tamamlanan rapor, aynı zamanda kapsamlı bir siyasal öneriler kısmı da içeriyor. Hem kongrenin, hem de Big Four’un yapması gerekenleri listeleyen rapor, şirketlerin parçalanmasını ve antitrust ihlallerinin belirlenmesini sadece kullanıcıların değil, aynı zamanda çalışanların, girişimcilerin, bağımsız işlerin, açık piyasaların, adil ekonomilerin ve demokratik ideallerin de çıkarlarının korunması için yasal düzenlemelerin yapılmasını öneriyor.
Soruşturmanın kendisi iki partinin desteği ile başlamış olsa da, raporun siyasal öneriler kısmının oluşturulması sırasında demokratlar ve cumhuriyetçilerin fikir ayrılığına düştükleri biliniyor. Çoğu gizlilik bazlı yasa önermeleri demokrat yönetimden gelirken, cumhuriyetçiler, Big Four’un muhafazakarlık karşıtı politikalarına değinilmemesine dikkat çekiyor.
Big Four şirketlerinin rockstar CEO’larının kongre önünde verdikleri ifadeler ile ünlenen Antitrust soruşturması nihayete erdiğinde, şirketlerin Amerika’da işleyişlerini kökten değiştirebilme gücüne sahip. Big Four’un teknoloji şirketlerindense, hücresel telekomünikasyon şirketleri olarak değerlendirilmeleri gerektiğinin altını çizen rapor, farklı işleri birleştiren bu şirketlerin gözetim verisinden para kazanırken aynı zamanda bu verinin eşsiz bir kesinlikle bilinmesinin menfaat çatışmasına yol açtığını savunuyor.
449 sayfalık rapor,1990 Microsoft antitrust ihlalleri davasından sonra Amerikan devletinin en kapsamlı rekabetçi müdahalesi olarak tanımlanıyor. Demokratlar ve cumhuriyetçiler, Facebook, Amazon, Google ve Twitter’ın dizginleştirilmesi gerektiğini savunsa da, ortak bir vizyon eksikliği net bir yol haritasının çıkmasını engelliyor. Cumhuriyetçilerden Ken Buck’un ifade ettiği gibi “Cumhuriyetçiler raporun 330 sayfası ile aynı fikirde. Her zamanki gibi demokratlar ve cumhuriyetçiler aynı sorunu teşhis ediyorlar ama farklı çözümler öneriyorlar.”
Kasım başı Amerika’nın en zor 4 yılını yönetecek lider belli olacak. Bu liderin, ülke salgının ortasında ve başkaldırıların etkisindeyken, teknoloji şirketlerinin kısıtlanması için beklenildiği kadar hızlı aksiyon almasını beklemek yanlış olur. Ayrıca unutmamak gerek, Big Four aynı zamanda Amerika domaini ile dünyada veri toplamayı sağlayan bir dış politika aracı. Nasıl ki Amerika Tiktok’un kendi ülkesinde istediği gibi at koşturmasını engelliyorsa, çoğu ülke de (Türkiye’de çarpık bir örneğini gördüğüm gibi), Amerika menşeili teknoloji devlerinin daha iyi yönetilmesi için Kongre tarafından belirlenecek regülasyonları dikkatle izlemeye devam edip ulusal kararlar alacağa benziyor.