Çin, yaklaşık 1.4 milyar insan üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmayı amaçlayan çok büyük miktarda kamu ve özel veriyi büyük veritabanlarına dönüştürüyor. İş dünyası ise en büyük hedefi haline geldi.
Devlet medyası, belgeleri ve uzmanlarına göre Pekin artık mahkeme kararları, bordro verileri, çevresel kayıtlar, telif hakkı ihlalleri, Komünist Partinin üyesi olan çalışan sayısı da dahil olmak üzere çeşitli devlet kurumları ve sanayi dernekleri arasında paylaştığı bilgileri topluyor ve bunları işletmeleri ve çalışanları derecelendirmek için kullanıyor.
Çin buna sosyal kredi sistemi diyor. Gelecek yıl, Çinli liderler bireyleri cezalandırmaya ya da ödüllendirmeye odaklı, ülke çapında iddialı bir program başlatmayı umuyorlardı. Amerika Birleşik Devletleri’nde ve diğer yerlerde yaygın olarak kullanılan kredi puanlama sisteminin çoğaltılmasının yanı sıra yasaların tutarsız bir şekilde uygulandığı bir ülkede davranışların evcilleştirilmesi amaçlanmış.
Düşük notlar alan şirketler borç para almaktan veya diğer önemli işleri yapmaktan men edilebiliyor. Sahipleri veya yöneticileri, banka hesaplarını dondurabilir veya seyahat etmeleri yasaklanabilir. Pekin; United Airlines, American Airlines ve Delta Airlines şirketlerini kayıtlarına siyah işaret koymakla tehdit bile etti. United’a gönderilen ve The New York Times tarafından yayınlanan bir mektuba göre, düşük puanlar soruşturmalara, dondurulmuş banka hesaplarının olasılığına, yerel çalışanların hareketleriyle ilgili kısıtlamalara ve diğer cezalara yol açacak.
Sivil özgürlükçüler, günlük Çin yaşamını içine sokacak ‘dijital bir Big Brother’ yaratacağı konusunda uyardılar. Fakat sistem henüz bireyler için kitlesel ölçekte gerçekleşmedi.
Buna rağmen birçok işletme için sosyal kredi hayatın bir gerçeği haline geldi. Eylül ayında Çin’in merkezi ekonomik planlama ajansı, 33 milyon işletmenin ilk değerlendirmesini tamamladığını açıklayarak; 1’e mükemmel, 4’e fakir diyerek derecelendirme yaptığını açıkladı. Çin, ülkedeki Komünist Partinin iş dünyasında aynı çizgide kalmasına yardımcı olmak için büyük veri ve otomasyon alanlarında artan becerilerini kullanarak veriyi ülke çapında bir düzenleme aracı haline getirmeyi umuyor.
Avustralya Stratejik Politika Enstitüsünün bir üyesi olan Samantha Hoffman, “İşletmelerin, partinin istediklerine uyması için kararlarına yön vermesi gerekiyor” dedi.
Mağdur olan bir örnek; ipek fabrikası sahibinin 30 yaşındaki kızı Loren Fei. Fabrika, diğer işletmelerin ve sahiplerinin kara listesine eklendi. Babası faturalarını ödeyemediğinden, banka hesaplarının dondurulduğunu , işini ve seyahat etme özgürlüğünü kaybettiğini söyledi.
Fei, “Ailem gerçekten parayı geri ödemek istiyor ve sistem bunu imkansız hale getiriyor” dedi.