Konu: Son haftalarda hepimiz dünyanın farklı yerlerinden gelen yangın haberleriyle sarsıldık ama hiç şüphesiz üstünde en çok üzerinde durulan “dünyanın ciğerleri” olarak da bilinen Amazon ormanlarının farklı bölgelerindeki yangınlardı. (1) Bu haberler sırasında belki de yangınlara daha çok vurgu yapmak için paylaşılan, fakat doğru olmayan bir istatistik ise soluduğumuz oksijenin beşte birinin Amazonlar’dan geldiği. (2) Buna rağmen, bu yangınların önemi küçümsenmeyecek kadar çok… Zira dünyanın en büyük yedi ekonomisine sahip ülkelerin buluştuğu G7 zirvesinde bile bu konu acil olarak gündeme alındı ve yangının doğaya etkilerinin tersine çevrilmesi için ormanların büyük kısmına sahip olan Brezilya’ya 20 milyon dolar bağış yapılması kararı alındı.
Diğer taraftan, çevrecilerin ve birçok ülkenin sivil toplum kuruluşlarının telaşı ise bu yangınların karbondioksit salınımına ve karbondioksitin oksijene dönüşme çemberine ne derecede etki edeceğiydi. Bunun için çeşitli ağaçlandırma ve bağış kampanyaları başlatıldı. (3) Fakat, yapılan çalışmalara göre, dünya sıcaklığı artışının Aralık 2015’te yapılan Paris Antlaşması’na göre, iki derece ve altında tutulması ve hatta 1,5 derece ile kısıtlanması için yeterince ağaç dikmek mümkün değil. (4-6) Buna ağaç dikilecek alanların tarım alanından kısılması ve dünyanın belirli bölümlerinde zaten kısıtlı olan su kaynaklarının sulama için kullanılması da eklenince, ortaya artan dünya popülasyonu için beslenme sorunları çıkıyor. Bu şartlar dolayısıyla da devreye tabiki teknoloji giriyor…
Ağaçlandırmaya alternatif, küresel ısınmayı yavaşlatmaya/durdurmaya yardımcı teknolojiler nelerdir? Bugüne kadar bilimadamları birçok çözüm yolu üzerine araştırma yaptı. Bunların en çok bilineni yakın zamanda da sitedeki yazılarımıza konu olan Karbon Yakalama ve Depolama (CCS) ve Doğrudan Karbon Yakalama (DAC) teknolojileridir… (7) Buna benzer teknolojilerden biri ise, havada bulunan is taneciklerini filtreleyerek havayı temizliyor, hatta toplanan karbondan elmas bile yapılabiliyor!
Alternatif olarak, İzlanda’da yapılan ilginç bir araştırma karbondioksit gazının en basit anlamda gözenekli volkanik bir taş olan bazaltın içine pompalanması, taşın yapısıyla birleştirilerek hapsedilmesi projesi. (9) Kullanılan yöntem aslında doğada varolan, tamamlanması binlerce yıl alan bir sürecin hızlandırılarak sadece iki yıla indirilmiş hali. Fakat daha değişik projelerde çalışan bilimadamları bu yöntemin karbondioksitin bir daha kullanılamayacak şekilde yeraltına hapsedilmesini etkili bir yöntem olarak görmüyor, çünkü karbondioksitten yapılabilecek metanol ve dizel gibi yakıtların üretilmesinin doğadaki karbon çevrimi açısından daha faydalı olabileceğini savunuyorlar. (10) Bu projelerden biri yeni malzemelerle karbondioksitin suni yapraklar üzerinde gerçek bitkilerden 1000 kat daha verimli yakalanabileceğini ve sonrasında yakıt yapmak için kullanılabileceğini vaat ediyor. (10) Bu şekilde, ağaçlandırma için kullanılacak birçok alan artan popülasyonu beslemek üzere tarımsal alan olarak kullanılabilecek. Bu projeye paralel olarak, gerçek bitkilerin karbondioksitin oksijene çevriminin nasıl daha verimli hale getirebileceği de çalışılıyor. (11) Bu teknoloji laboratuar ortamında sadece patates için uygulanmış durumda olsa da, esas plan daha verimli bitkiler ve populasyonun beslenmesi olarak yorumlanabilir. Aynı alanda çalışan başka bir bilimadamı ise verimi artırmak için daha çok güneş ışını verilen veya daha çok karbondioksitli ortamda yetiştirilen bitkilerdeki vitamin ve mineral miktarının düşmesine, şeker oranının ise artmasına sebep olduğunu vurguladı. (12) Yani 1960’lardan itibaren, artmaya başlayan havadaki karbondioksit, yediğimiz sebze ve meyvelerin besin değerini düşürüyor!
Peki, bütün bu teknolojik çalışmalar hayatımızı nasıl etkileyecek?
Paris Antlaşması’ndan sonra, birçok ülke karbondioksit salınımını kademeli olarak düşüreceğini açıkladı. Alternatif çözüm olarak, enerji tasarrufu teşvikleri, yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji üretimini artıracak yatırımlarda bulunma, ya da yüksek derecede salınım yapan bazı endüstrilere regülasyonlar aracılığıyla daha sıkı kontroller getirme sıralanabilir.
Karbon salınımı sıfırlanma tarihleri genel olarak, 2030 ile 2050 yılları arasında, ülkelerin bu konudaki stratejilerine göre değişiyor. Bu nedenle bu yıllara yakın, bu yönde daha çok yatırım yapılacak ve karbondioksiti yakalayan veya verimli kullanılmasını sağlayan birçok teknoloji hayatımıza kalıcı olarak girecek.
Belki şehirlerde ısıyı havadan filtreleyen aletler belediyeler tarafından trafik yoğunluğunun olduğu merkezlere inşa edilecek ve parklarımız ağaçların yanında havadaki karbondioksiti daha verimli yakalayan suni ağaçlarla donatılacak. Sokaklarda gördüğümüz bütün ulaşım araçları ya tamamı biyoyakıt olan dizel kullanacak ya da karbon salınımı sıfır, sessiz çalışan tamamen elektrikli yüksek teknolojili araçlar olacaktır. Besinlerimiz özel şartlarda karbondioksiti en verimli şekilde kullanarak büyümek üzere yetiştirilecek, ağaçlandırma için kullanılacak alanlar ile tarım alanlarının oranları bölgeye en uygun hale getirilecektir. Giysilerimiz verimli yetiştirilen bitkilerden ve önceden ürettiğimiz plastiklerin geri dönüşümünden elde edilen ipliklerden yapılacak.
İşte bütün bu ürünleri ve teknoloji değişimini kendi davranışsal değişimimizle birlikte ilk elden yaşayarak deneyimleyeceğiz. İlginç teknolojiler, ilginç zamanlar bizi bekliyor!
Referanslar:
- https://time.com/5657387/brazil-amazon-forest-fires-surge/
- https://www.sciencealert.com/there-s-one-wrong-statistic-everyone-s-sharing-about-the-devastating-amazon-fires
- https://blog.ecosia.org/1-2-million-trees-for-brazil/
- http://www.anthropocenemagazine.org/2017/05/we-cant-possibly-plant-enough-trees-to-stop-climate-change/
- https://www.businessinsider.com/so-much-co2-planting-trees-cant-save-us-2017-5?IR=T
- https://ec.europa.eu/clima/policies/international/negotiations/paris_en
- https://baslangicnoktasi.org/hava-yeni-petrolumuz-mu/
- https://ideas.ted.com/this-tower-sucks-up-smog-and-turns-it-into-diamonds/
- https://phys.org/news/2019-05-iceland-carbon-dioxide-cleaner-air.html
- http://www.bbc.com/future/story/20121004-fake-trees-to-clean-the-skies
- https://scienceline.org/2019/07/hacking-photosynthesis-to-feed-the-future/
- https://www.politico.com/agenda/story/2017/09/13/food-nutrients-carbon-dioxide-000511