“O günün dünyasına hazırlamak için elbette zamanın ruhuna uymak durumundayız ve bunun için ne gerekiyorsa da tasarlıyoruz. Tabii bütün bunları belirli bir milli kimlik ve bir benlik ülküsü içerisinde de ele almak zorundayız. Çünkü eğitim, evrensel olmakla beraber yerel değerleri de içinde barındırması ve bu toprakların, bu coğrafyanın belli değer sistemlerini içinde tutması gereken bir kurumdur. O sebeple bunu milli bir benlik ülküsü çerçevesinde de ele alma zaruretimiz var. Biz çocuklarımıza bir öz geçmişten söz etmiyoruz, biz çocuklarımız için bir öz gelecek yazmaktan söz ediyoruz. Yani ‘Çocuklar sizin öz geçmişiniz nedir’ dediğimizde ortaya çıkacak şeyle, ‘Kendiniz için nasıl bir öz gelecek istersiniz’ sorunun cevabı elbette farklıdır. 5 milyon liseli gencimizin sorusunu defalarca duyduk. Gençlerimiz bize bir soru soruyorlar. Diyorlar ki, ‘Siz, bizi neye hazırlıyorsunuz.’ Bizim de sorumuz bu oldu. Gençleri neye hazırlıyoruz? İşte tam da bu noktada bizim açımızda şimdiden bu sorunun cevabını vermek elzem. Eğer biz bu sorunun cevabını vermezsek, neyle karşılaşacağımızı biraz önce söylediğim gibi zamanın ruhunu elde etmek açısında son derece kritik. Öğretmenlere de sorduk. Öğretmenler de elbette sorular sordu. Onlar da diyor ki, ‘Öğrenciler yıl içinde bu kadar çok dersi alarak öğrendiklerini içselleştiremiyor. Bunun çözümü yok mu?’ Neye hazırlıyoruz sorusu, bu soruyla o kadar bağlantılı ki…”
Geçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanımız Sn. Ziya Selçuk Ortaöğretim eğitim modelinde gerçekleştirilecek revizyonları ve bu modelin hayat bulacağı yol haritasını tanıttı. Bu demeç de yaptığı lansmanda yaptığı konuşmadan alıntılanmıştır.
“Neye hazırlıyoruz?” sorusu bana Simon Sinek’in Start With Why adlı konuşmasını anımsattı. “İş Kanvas”ının (Business Canvas) ilk doldurulması gereken “Değer Önerisi”nin (Value Proposition) sorgulandığı bu konuşma ile yola çıkılan modelde yenilikçi birçok değer önerisi üretilmiş durumda.
Tanıtımı yapılan yeni eğitim modelinin göze çarpan önemli başlıkları ise şu şekilde:
- 15-16 olan ders sayısı 8-10’a düşürülecek.
- Hayal-Etkinlik-Yaşam (HEY) temalı zaman dilimi ile öğrencilerin hayal kurabileceği seansların ders planı içerisine dahil edilecek.
- Orta öğretim üniversite sınavına hazırlamıyor; artık üniversiteye hazırlayacak.
- Orta öğretimde kariyer rehberlik çalışmaları yaygınlaştırılacak.
- Ders seçim robotu ile öğrencinin kendi ihtiyaç ve vizyonu ile eşdeğer program hazırlamasına olanak sağlanacak.
- Bu eğitim modelini destekleyecek eğitim materyalleri hazırlanacak, öğretmenlerin eğitimi gerçekleştirilecek.
İş kanvasının diğer kalemleri olan “Ana Paydaşlar”, “Ana Aktiviteler”, “Kanallar” gibi sırası ile sorulması-cevaplanması gereken birçok sorunun olduğunu düşünmekteyiz. Aynı şekli ile Neden sorusuna cevap bulurken Nasıl ve Ne sorularını da cevaplandırmaya başlamalıyız. Bu cevapları bulurken değer önerisini ve neden sorusunun cevabını her zaman hatırlamalı ve bu doğrultuda hareket etmeliyiz.
Benzer bir şekilde sorular cevaplanır, kanvas doldurulur iken kendimize uygun bazı tasarım prensipleri belirlemeliyiz. Peki, eğitimde dikkat edilmesi gereken tasarım prensipleri neler olabilir? Bu yazımızda bu soruya cevap aramaktayız. Başlangıç Noktası’na göre dikkat edilmesi gerektiğini düşündüğümüz tasarım prensipleri aşağıda belirtilmiştir:
İçerik Tasarımı:
Öğrenci Odaklı: İçerikler öğrencileri motive edecek şekilde ve daha evvel aldıkları eğitim içeriği ile uyumlu şekilde tasarlanmalıdır. Öğrencinin Amazon alışveriş sepeti gibi dersleri ders planına eklerken alacakları eğitimin öğrenciye kişiselleştirilmiş bir şekilde sunulması gerekmektedir.
Zorlu: Ders içeriğindeki konuların derin düşünme ve öğrendiğini yansıtabilecek nitelikte zorlayıcı olmalı ve aktiviteler çözüm üretme üzerine kurgulanmalıdır.
Odaklı ve Tutarlı: Sunulan içerikler birbiri ile örtüşecek nitelikte tasarlanmalıdır. Bir öğrenci fizik dersinde öğrendiği bir konuyu HEY kapsamında sunulan oyun sahasında bir başka sorunu çözmek için kullanabilmelidir. Bu da ders içeriklerinin birbiri ile entegre bir şekilde, bir hikaye oluşturabilmelidir. Bu hikaye temel adımlarla başlayıp daha ileri ölçeklere uzanabilmelidir.
Ölçülebilir: Verilecek eğitim müfredatı ölçümlenebilir değerlendirme kriterleri ile uyumlu olmalıdır. Mevcut değerlendirme kriterleri içeriğe, mevcut içerik de değerlendirme kriterlerine ışık tutmalıdır. HEY gibi mevcut ölçüm teknikleri ile değerlendirmenin mümkün olmadığı içerikler için yenilikçi değerlendirme kriterleri tanımlanmalıdır.
Uygulanabilir, uyarlanabilir: Verilen eğitim, öğrenciler için özellikle sosyal sorunları çözebilme yetkinliklerine aktarılabilmelidir. Öğrenciler gerek günümüz dünyası sorunlarını çözebilirken, çevresine de çözümü anlatabilir bir yapıda yetiştirilebilmelidir.
Seçilebilir: Farklı alanlarda sunulan ders içerikleri ile öğrencilerin kendi yönelebilecekleri alanlara karar verebilmelidir. Öğrenciler kuvvetli oldukları yetkinlikleri kullanabilecekleri projeler, inovatif fikir geliştirme aktivitelerine erişebilir olmalıdır.
Süreç Tasarımı:
Yetkin Öğretmen: Öğretmenler, güncel müfredatı etkin bir şekilde öğrencilere aktarabilmelidir. Mesleki bilgi ve beceri yetkinliklerini sürekli kazanabilir olmalıdır.
Multidisipliner: Öğrenciler, öğrendikleri içeriği farklı alanlardaki içerikler ile bağlayabilmelidir. Bu sebeple öğrenim sürecinde, öğrenim amacı net bir şekilde anlaşılmalıdır.
Esnek: Müfredat statik bir olgudan dinamik bir yapıya taşınmalıdır. Sürekli uyarlanabilir olmalı ve sürekli geliştirilmelidir. Okullar ve öğretmenler ise değişen müfredata uyarlanabilir çözümleri çeviklikle hayata geçirebilmelidir.
Birliktelik: Müfredatın geliştirilmesinde yalnızca öğretmen değil, aynı zamanda öğrenci, veli, eğitim sürecinde ardıl ve öncül diğer paydaşların da yer alması gerekmektedir.
Bu zamana kadar değer önerisine ve neden sorularına demokratik bir şekilde çözüm ve cevap arandı. Bundan sonraki safhada da en büyük milli meselemiz olan, yeni eğitim modeli iş kanvasının kalan kısımlarının da “Ana Paydaş”lar ile birlikte, hep birlikte doldurulması dileklerimiz ile…