Hem ekonomik hem de mesafeli sosyal hayat yavaş yavaş yoluna girmeye başlasa da her şeyin normale döndüğünü söylemek mümkün değil. COVID-19 pandemisiyle birlikte çok daha sık yüzleştiğimiz yüksek işsizlik oranları ve fiziksel çalışma ortamlarından uzaklaşma ihtiyacı, hepimiz için nasıl ve nerede çalışma koşullarına sahip olacağımız konusunda kalıcı etkiler yaratacağı kesin. Önümüzdeki süreçte bizi bekleyen bu kalıcı değişimler, yeniden akıllara gig ekonomisi ekosistemini getiriyor.
Özellikle bu dönemde en çok konuşulan haberlerden bir tanesi Twitter CEO’su Jack Dorsey’in duyurusu oldu. Dorsey, işlerin ilerleyebilmesi açısından fiziksel olarak zorunluluğu olmayan tüm çalışanların, süresiz olarak evden çalışmasına izin verileceğini duyurdu. Yine bir basın açıklamasında Twitter’ın insan kaynakları başkanı, şirketin asla aynı olmayacağını ekleyerek “Geri dönmeyeceğimizi düşünüyorum” dedi. Bu da çalışanların ofis bağımsız bir iş modeline doğru geçişine zemin hazırlayan süreçlerden en önemlisi diye düşünebiliriz.
Tüm bu gelişmelerle birlikte New York’taki JLL Danışmanlığı Strateji & İnovasyon Genel Müdürü Peter Miscovich, 2030 yılına kadar gig ekosistemi çalışanlarının işgücünün %80’ini oluşturacağını belirtiyor. Columbia Business School’da yönetim profesörü olan Dan Wang, özellikle pandemi döneminde girişim sermayesini bünyesine çekebilen belirgin dijital endüstrilerin var olduğundan bahsetti. Bunların içinde gig ekonomisini destekleyen şirketler de bulunuyor. Bu doğrultuda Silikon Vadisi’ndeki 12 yatırım şirketi Mart ayında COVID-19 programlarına sahip şirketlere 30 milyon dolardan fazla yatırım yapma sözü verdi.
Bu salgın döneminde e-ticaret, çeşitli yatırımlardan ve büyümeden en çok payını alan sektörlerden biri oldu. Futbol, basketbol, golf gibi sporlar kendi sezonlarını mecburi olarak askıya alırken, e-spor sektörü de çok yoğun bir ilgiyle karşılaştı. Böylece, insanların sadece dijital ortamda paralarını nasıl harcadığı değil, zamanlarını nasıl harcadıkları ve kendilerine nasıl değer yaratabilecekleri de üzerinde düşünülmesi gereken bir araştırma konusu olarak ortaya çıktı. Yine uzmanların yapmış olduğu araştırmalar, yeni normalde ülkeler işsizlik oranlarıyla baş etmeye çalışırken, yeni iş trendlerinin de tam zamanlı işler yerine freelancer’lar tarafından yapılan tek atımlık işlere kayacağını gösterdi.
Serbest çalışanlar gelir öngörülebilirliği konusunda yapılan araştırmalara göre endişelenme eğilimindeyken, Upwork bir raporunda bu kitlenin yaklaşık üçte ikisinin çeşitli gelir kaynaklarına sahip olmanın bir işverene güvenmekten daha güvenli olduğunu düşündüğünü ortaya çıkarttı. COVID-19 virüsünün iş hayatında mecburi olarak yarattığı olumsuz değişimler de bu düşünceleri doğrudan desteklemiş oldu. Aynı zamanda hem esnek çalışma koşullarına sahip hem de anlamlı ve değer katan işler için artan rekabet, bireyleri yeteneklerini yeniden değerlendirmeye ve yeniden geliştirmeye ittiği de bir gerçek. Gig ekonomisi, bireylerin yetkinliklerini arttırmaları için motivasyon ortamını yaratıyor.
Gig ekonomisindeki bu devam eden büyümeden kim faydalanıyor?
Kısacası: Herkes. Etkileri farklı şekillerde hissedilebilir. Bazıları diğerlerinden daha etkili faydalar görse de herkes bir şekilde bu pastadan payını alacak. Bazı fiziksel iş gücüne dayanan gig ekonomisinin içindeki şirketler bu süreçte çok zor durumla karşılaşsa da gig ekosistemiyle tanışan binlerce kişi oldu.
Gig ekonomisi büyümeye devam ederken, biz de bireyler olarak bu ekosistemi şekillendirecek ve bu ekosisteme katkıda bulunacak dijital platformlarının geleceğinde rol oynayacak kamu politikalarının sürdürülebilir olmasını sağlamalıyız. Aynı zamanda bu alandaki girişimleri de desteklemeliyiz. Böylece yarınların çalışanları için daha fazla fırsat sunan bir gelecek hazırlayacağız.
Referanslar:
- https://edition.cnn.com/2020/06/07/economy/gig-economy-unemployment-coronavirus/index.html
- https://www.jamesmadison.org/who-benefits-from-the-gig-economy/
- https://europeansting.com/2020/06/15/3-challenges-facing-global-gig-economy-growth-after-covid-19/
- https://greatpeopleinside.com/knowledge-work-in-the-gig-economy/
- https://www.thestar.com.my/news/nation/2020/06/09/gig-economy-workers-should-be-reclassified-as-039independent-employees039-says-think-tank