Müziğin insanları nasıl etkilediğini anlamak çok zor çünkü herkesin düşüncesi ve duyguları sübjektif olabiliyor. Ancak müziğin insanlarda oluşturduğu etkiyi beyni inceleyerek öğrenebiliriz. Müzik dinleyince vücudumuzun nasıl etkilendiğini gösteren sistem şöyle çalışıyor: İlk olarak beynin sesi algılayan bölgesi olan işitme korteksi müziği sözsüz, sadece ses olarak algılıyor. Daha sonra, beynin limbik sistemi, duygusal tepki sisteminin önemli bir kısmı, uyarılıyor ve o da fiziksel tepkimizi etkiliyor.
Yapay zeka duygularımızı bizden iyi biliyor
Müzik dinlerken ani karıncalama ve titreme hissedebiliriz. Ancak aynı zamanda vücudumuzda kan basıncının ve kalp ritminin değişmesi gibi algılayamadığımız değişiklikler de oluşuyor. Bu fizyolojik sinyalleri ölçerek, belli bir müzik parçasının vücudumuza neler yaptığını öğrenebiliriz.
Avustralya Ulusal Üniversitesi Bilgisayar Fakültesi’nde görevli araştırmacı Jessica Rahman 2019’dan beri müziğin duyguları nasıl etkilediği ile ilgili bir proje yürütüyor. Jessica Rahman öncelikle hastalara belli bir şarkı dinletiyor. Onlar şarkıyı dinlerken nabız, deri ısısı, ter bezleri ve beyin dalgalarında oluşan fizyolojik tepkilerini ileri düzey sensörler tarafından kayıt altına alıyor.
Jessica Rahman daha sonra elde ettiği bu verileri, geliştirdiği yapay zeka sistemine aktarıyor. Yapay zeka otomatik olarak müziğin çeşidi ile duygusal ve fizyolojik tepkiler arasındaki ilişkileri, modelleri öğrenebiliyor ve daha sonra katılımcıların duygularını, neredeyse onlardan daha iyi bir şekilde tahmin edebiliyor. Yapay zeka yüzde 96 doğrulukla hangi müzik türünün dinlendiği ve katılımcıları nasıl etkilediğini doğru bilebiliyor.
Yapay zekanın duygularımızı doğru tahmin etmesi neden önemli?
Farklı işlerle uğraşırken müzik modumuzu etkileyebililiyor. Özellikle zaman zaman konsantrasyonumuzu artırabilme gücüne de sahip. Pandemiyel birlkte birçok insan evden çalışırken dikkat sürelerinde azalma olduğunu bildirdi. Geçen yılın şubat ayından beri “Beynimizi nasıl odaklayabiliriz” internet aramasında yüzde 300, “Nasıl daha iyi odaklanabiliriz” aramasında yüzde 110 ve “Odaklanmayı nasıl artırabiliriz” aramasında yüzde 60 yükseliş olduğu kaydedildi.
Doğru müziği dinlemek günlük aktivitelerimizde odak ve dikkatimizi artırmaya yardımcı olabilir ama peki bizim için doğru müziğin hangisi olduğunu nasıl bileceğiz? Şöyle makalelere denk gelmiş olabilirsiniz: “3 dakika boyunca müzik dinle ve tüm gün boyunca çalışmana yardımcı olsun” veya “müzik dinle ve anında rahatlayıp uykuya dal.” Peki ama bu yöntemler herkes için işe yarıyor mu?
Bu müzik parçalarının birçoğu spesifik beyin dalgalarını özellikle de Gamma dalgasını tetiklemek için belli ritimlerle oluşturulmuş müzikler. Gamma dalgası odakta, konsantrasyonda ve problem çözme yeteneğinde artışı sağlayan beyin dalgası. Jessica Rahman da araştırmasında bu “odağı artırdığı varsayılan” müzik parçalarını test etmek istedi. Bu sebeple deneylerinden birinde katılımcılardan gamma dalgasını uyarıp konsantrasyonu artırdığı iddia edilen müziği dinlemesini istedi. Şarkıyı dinleyen katılımcıların çoğu müziği sevmediğini bildirdi. Jessica Rahman katılımcılardan aynı zamanda müziği dinlerken bir iş yapmasını istedi ve şaşırtıcı bir şekilde katılımcılar işlerinde çok kötü performans gösterdiler. Jessica Rahman daha sonra katılımcıların hangi beyin dalgalarının aktive olduğunu ve gama dalgalarını artırıp arttırmadığını görmek için fizyolojik sinyallerini inceledi. Yapay zeka sistemi tarafından tespit edilen model gösterdi ki müzik dikkatlerini artırmak yerine katılımcıların iş yaparken daha çok dikkatini dağıtıyor. Yani yapay zeka sistemi sayesinde internette gezen ve odağı artırdığı iddia edilen birçok müziğin aslında artırmadığı kanıtlanmış oldu. Bunun sebebinin katılımcıların müzik zevkinden kaynaklanmadığını göstermek için Jessica Rahman katılımcılara favorileri olmayan ikinci bir müzik dinletti ve yine aynı işi yapmalarını istedi. Katılımcılar dinledikleri müziğin pek de favorileri olmadığı halde işlerini daha iyi yapmalarına yardımcı olduğunu söyledi. Jessica Rahman böylece yapay zeka sistemi kullanarak hangi müziğin odaklanmayı artırdığını hangisinin azalttığını göstermiş oldu.
Jessica Rahman’ın projesi ile yakın gelecekte yapay zekanın müziğin insan duyguları üzerindeki etkisini daha çok keşfetmeye yardımcı olacağı öngörülüyor.
Bu yazı alıntıdır.