Tam 399 sene önce İngiltere’nin güney batısında yer alan Plymouth’dan 102 kişilik bir gemi kalktı. Mayflower ismindeki bu ticaret gemisinin yolcularının yarısı Protestan İngiltere’nin dini baskılarından kaçan Püritenler, diğer yarısı da Yeni Dünya’nın kaynak bolluğundan yararlanmak isteyen seyyahlardı. Mayflower yaklaşık iki ay sonra, 9 Kasım 1620’de, şu anda Massachusetts olan bölgeye vardı ve gemiden inenler kurdukları ilk yerleşime Plymouth ismini verdi. Geminin sahiplerinin hepsi (Robert Childe, Thomas Short and Christopher Nichols) ve kaptan Christopher Jones, Avrupa’da konyak, gıda ve kereste ticareti yapan denizcilerdi. Beraber işlettikleri Mayflower, İngiltere’den günümüz Amerika’sına varan ilk göçmenleri taşıdı.
Mayflower’ın 400. yıldönümü için Plymouth Şehir Konseyi 2014’de ilk toplantılarını yaptı. İki senelik araştırma süresinde öne çıkan fikir, günümüzün en gelişmiş teknolojileri kullanarak insansız deniz aracı tasarlamak ve 400 sene önceki seyahatin aynısını gerçekleştirmekti. Mayflower Autonomous Ship’in (MAS) yapım süreci, kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşu Pro-Mare, Plymouth Üniversitesi ve geminin derin öğrenme sistemini kuran IBM tarafından 2 Eylül 2019’da başlatıldı.
Son 400 senelik döneme bakıldığında denizlerin hiç olmadığı kadar pis, seyyahların daha korkak ve geleceğin daha belirsiz olduğunu gözlemlemek zor değil. Öte yandan, gelişen teknolojilerin süreçleri kendileri yönetebilecek daha akıllı, doğal kaynaklardan enerji üretiminin daha yaygın ve özel sektör-devlet ortaklığının daha karlı olduğu da söylenebilir. Bütün bu tarihsel süreci ve gelişimleri bünyesinde toparlayan MAS, eğer başarılı olursa, Atlantik’i aşan ilk insansız araçlardan olacak.
6 Eylül 2020’de Plymouth’dan yola çıkarak Plymouth’a varması planlanan MAS’ın içinde bulundurduğu üst düzey sensörlerle seyri boyunca araştırma yapması ve meteoroloji, okyanus bilimi, klimatoloji, biyoloji ve deniz kirliliği üzerine yeni veriler ortaya koyması bekleniyor. Bütün üst yüzeyi güneş panelleriyle kaplanacak olan Mayflower, 3 bin millik seyahati sıfır yakıt yakarak tamamlayacak. Projenin akademik paydaşı Plymouth Universitesi’nin araştırmacıları Mayflower’ın topladığı veriyle deniz güvenliği alanındaki araştırmalara hız vermeyi planlıyor. Pro-Mare ise denizlerdeki mikro plastiklerin durum analizini yaparak, kirliliği temizleyecek insansız aracın tasarlanmasına başlatmayı hedefliyor. IBM, hem projeye hem de MAS’ın seyahatine PowerAI sistemleriyle teknolojik destek sağlayacak. Gemiye entegre şekilde kendini ayarlayan radar, lidar, uydu, gps ve optik kameralar, zor şartlarda hızlı kararlar verilmesini imkan verecek. IBM’in kurduğu operational decision maker (ODM) sistemiyle Mayflower kendi kararlarını verebilecek. Bu sistem aunı zamanda şirketler tarafından zor iş kararların verilmesinde de kullanılıyor. IBM’in CTO’su Dr Andy Stanford-Clark’ın dediği gibi “Atlantik’te asıl tehlike hava şartları ve Mayflower ODM teknolojisi sayesinde üç saniyede opsiyonlar arasında en iyi kararı verebilecek.”
Mayflower’ın 400 senelik hikayesi aslında dünyanın son dört asırlık gelişimini en iyi şekilde özetliyor. İnsan ve ulusların tarihini değiştiren kolonileşme ile başlayan Mayflower hikayesi, insanların doğayı tahrip etmesine karşı koyma kaygısıyla teknoloji bazlı bir aktivizm projesine dönüştü. Eğer beklenilen şekilde performans gösterirse 400 sene sonra gelen MAS, okyanus araştırmalarına veri sağlamayı son derece kolay hale getirecek. Eğer beklenilenden de başarılı olursa MAS, gelecek bir kaç senede günümüz seyyahlarını da taşımaya başlayacak. Böylece gemiyle Atlantik’i geçmenin nasıl bir şey olduğunu Titanic’den öğrenen yirmi birinci yüzyıl insanı, atalarının 2 ayda yaptığı seyahati 2 haftada yapabilecek. Aradaki ufak fark, 1620 Mayflower’ın kaptanı Norveç’ten İngiltere’ye kereste taşıyan bir denizciyken, 2020 Mayflower’ın kaptanı bir sivil toplum, bir teknoloji şirketi ve bir üniversite ortaklığı olacak.