Covid-19 salgını hepimizin toplumsal olarak deneyimlediği zorluklara ek olarak işlerimizde, iş yapış şekillerimizde benzeri görülmemiş belirsizlik ve risklerle dolu bir ortam yarattı. Birçok sektör ve kurum bu kriz ortamında hayatta kalmaya çalışıyor. Birçok kuruluş ya kepenk kapattı, ya üretimlerini durdurdu ya da faaliyetleri durma noktasına geldi. Bazı kurumlar için de işlerini ve organizasyonlarını zorunlu da olsa daha hızlı dönüştürmek anlamında yeni bir yönelim ortaya çıkardı bu dönem.
Durumun ciddiyeti göz önüne alındığında pazarlamacılar için doğru yaklaşım nedir, müşterilere, bayilere, tedarikçilere, kendi şirketlerine ve ekiplerine olan sorumlulukları nelerdir gibi temel soruların yanı sıra; kâr etmek, müşteri odaklılık, toplumsal fayda, değer yaratmak gibi kavramlar da masanın üstünde uzunca tartışılacak konular arasında yer alıyor.
Pandeminin hepimizi bir süre daha test edeceği; bizleri, kurumları ve iş modellerini dönüşmeye zorlayacağı apaçık ortada. Ancak pazarlamacıların mevcut krizi yönetmeye çalışırken aynı zamanda uzun vadeli düşünmesi ve markalarını oluşturmaya, çalışanlarını korumaya ve müşterilerine katma değer yaratmaya devam etmeleri özellikle bu dönemin gerekliliği.
Paydaşlar
Her şeyden önce Covid-19 salgını ve yansımaları, insanı ve tüm dünyayı etkileyen bir kriz. Pazarlama yöneticilerinin bu dönemde ekiplerinin güvende olduğundan emin olmaları, hayatlarının bu zorlu döneminde yanlarında olmaları ve onları desteklemeri çok önemli. Sosyal haklarının koruması sağlanmamış, kendini güvende hissetmeyen bir çalışanın verimli olması beklenemez.
Pazarlama yöneticilerinin sadece ekipleriyle değil bir arada çalıştıkları bayilerle, tedarikçilerle, ajanslarla, basın ile ekosistemi de bir arada tutacak iletişim çalışmaları ve projelerini hayata geçirmeye çalışmaları da çok önemli. Unutmayalım ki bu dönemde ve sonrasında hepimizin birbirine ihtiyacı var.
İç ve Dış İletişim
İletişim boyutunda pazarlama departmanlarının kurum içinde (çalışanların) ve dışında (tüm paydaşların) sesi olmasının yanısıra şeffaf, gerçek ve empatik iletişim kurmasının tam zamanı. Bazı markaların bu dönemde sessizleştiğini görmekteyiz. Bu kararlarında haklı da olabilirler çünkü bu zamanda “satıyormuş” gibi görünmek istemiyor olabilirler. Bazı firmalar da daha proaktif davranarak markalarının, müşterilerin yanında olduğunu gösterecek çalışmalar yürütüyorlar. Bu noktada firmaların, halkla ilişkiler noktasında doğru soruları sorarak içeriği ve yaklaşımını belirlemesi ve ona göre hareket etmesi gerekiyor.
Uzaktan Çalışma
Bazı pazarlama yöneticileri için ekiplerini uzaktan yönetmek yeni bir deneyim olabilir ancak bu durum, sürecin zorlu olacağı anlamına gelmez. Doğru iletişim dili ve kanallarını kullanarak, teknolojiden yardım alarak ekiplerini idare edebilmeleri mümkün. Bunu yaparken, çalışanların evden çalışma imkanlarının iyileştirilmesi, teknolojik altyapının güvenli şekilde sağlanması, sistemlere ve verilere güvenli erişim hakkı, diğer tüm araç ve süreçler hakkında ilgili eğitimlerin verilmesi; verimli şekilde uzaktan çalışabilmenin anahtarı.
Verinin Gücü
Pazarlama departmanları, firmalarına belki de daha önce hiç olmadığı kadar gerçek zamanlı bilgi sağlamalıdır. Dünyanın her saat değiştiği bu ortamda genel ekonomik duruma, değişen müşteri duyarlılığı ve talep kalıplarından rakiplerin tepkilerine kadar tüm verileri toplayıp, analiz edip kuruma olan yansımalarını ortaya çıkarması ve bunlarla alakalı çözümleri üreterek hızlı aksiyon alması gerekmektedir.
Maliyet Verimliliği
Pazarlama planlarının ve faaliyetlerin gözden geçirilip verimsiz harcamaların nereden kesilebileceği, azaltılabileceği ya da ertelenebileceği değerlendirmeli.
Koronavirüs tedbirleri kapsamında Formula 1, 2020 Tokyo Olimpiyat oyunları, tüm branşlardaki spor müsabakaları gibi büyük organizasyonlar ertelendi. Bu da sponsor firma yatırımları için ciddi sorunlar doğurdu. Microsoft önemli bir adım atarak Haziran 2021’e kadar olan tüm etkinliklerinin dijital olarak gerçekleştireceğini duyurdu. Ayrıca yerli ve yabancı birçok kuruluş da etkinlik düzenlemelerini dijitale uyarlayarak müşteri kazanım faaliyetlerini devam ettirmeye çalışıyor. Büyük pazarlama fuarları, seminerler ve etkinlikler iptal edildiğinde firmalarının bütçelerini farklı çevrimiçi pazarlama kanalları üzerinden dağıtmak için yeniden tahsis etmesi ve pazarlama faaliyetlerini dönüştürmesi gerekecektir. Belki 5 senede yaşayacağımız dijital dönüşüm yolculuğunu son 2 ayda yaşıyoruz. Dijital müşteri deneyim çağında hiç olmadığı kadar farklı bir noktaya geldik ve firmaların bunu iyi değerlendirmesi çok önemli.
Gelirlere Odaklanmak
Maliyetleri düşürüken geliri korumaya ve artırmaya devam edilebilecek yerlere odaklanmak zaten pazarlamacıların uzman olduğu bir konu.
Örneğin üyelik ve abonelik satan işletmeler için, müşteri kaybını en aza indirmek, şimdi (mümkünse) ilişkili gelir akışlarını ve geri kazanım sonrasını korumak en öncelikli konu olmalıdır. Abonelik iptallerini önlemek için hangi fiyatlandırma ve ödeme koşullarını yapabilirsin? Bununla birlikte bu koşullarda satış yaparken de çok dikkatli olmak gerekir. Özellikle bu süreçte insanlar evlerinde olduklarından, temel ihtiyaçlar dışında tüketim sürecine dahil olmadıklarından yapılması gereken bir indirim ya da bir kampanya değildir. Onları anladığımızı göstermektir ve bunu gerçekten yapmaktır.
Daha önce bu salgın gibi bir şeyi yakın tarihimizde yaşamadık dolayısıyla pazarlama stratejilerinin ve bütçelerinin nasıl belirleneceğine dair elimizde net bir kılavuz yok. Dahası, bu zor zamanlarda bir market zinciri için doğru yaklaşım, lüks tüketim ürünlerindeki bir firma için bambaşka olacaktır. Bu yüzden pazarlamacıların temel pazarlama ilkelerine dönmesi ve ona göre aksiyon alması en doğru yaklaşım olabilir.
Kişisel Gelişim
Bu süreç aynı zamanda ekiplerin genel iş ve pazarlama becerilerini geliştirmek için bir fırsat. İnternette herkese açık çok sayıda ücretsiz eğitim mevcut. Günümüz yetkinlikleri çok hızlı bir şekilde değişiyor. Bu dönüşüm trenini kaçırmamak gerekiyor.
Bu dönemin ne zaman biteceğini ve sonrasında nasıl bir dünya şekilleneceğini henüz tam olarak bilmiyoruz. Bu zor süreçte müşterileri dinlememiz, kişilerarası ağlarımızı kurup geliştirmemiz ve de birbirimize karşı daha nazik olmamız gerekiyor.
Hep beraber sağlıklı günlere…
Emre Onat