Geçen haftaki yazımızda akıllı şehir politikaları üzerine en yaygın 5 eleştiriyi el almıştık. Bu eleştirilerin açık şekilde tartışılması, çözülmesi gereken noktalar için farkındalık yaratma, bu konular üzerine farklı paydaşların kafa yorması ve reaktif bir tutumdan ziyade proaktif olarak uygulamaya geçilmesi adına değerli. Bu eforu gösterirken, bir yandan da akıllı bir şehirde olması gereken bileşenleri incelemekte ve yol haritaları oluşturmakta fayda var. Zira gereksinim analizlerini başlatmazsak, vaka çalışmalarını gerçekleştirmezsek, standartları oluşturmayıp ilgili teknolojiyi yerel olarak geliştirmekte gecikirsek; aynı enerji, finans, telekom gibi kritik altyapılarımızda olduğu gibi akıllı şehir takip ve yönetim altyapılarımızı da global devlerin geliştirdiği platformlar üzerinden yönetmemiz kaçınılmaz olacak.
Problem : Akıllı şehir projelerindeki veri çöplüğü sendromu ve vatandaşların projelere dahil edilememesi
Akıllı şehir için veri toplamak yeterli değil, asıl değer verinin anlamlandırılması ve sunuşunda. Yani verinin gerçek zamanlı olarak toplanması esastır ama yeterli değildir; bu sadece değer zincirinin ilk halkasıdır. Çoğu akıllı şehir projesi, verilerin toplanınca altyapı ve güvenlik ile ilgili tüm problemlerin bir şekilde kendiliğinden çözüleceğini düşünerek başlatılıyor. Halbuki, veriler sağlıklı şekilde toplandıktan sonra bir sonraki aşama olarak operatörlerin sağlıklı karar vermesini sağlamak adına kullanıcı dostu arayüzlerle verileri kolayca okunabilir, aksiyon alınabilir hale getirmeniz olmazsa olmaz. Bir diğer problem de vatandaşların akıllı şehir projelerinde toplanan verilerin ne şekilde, hangi amaç için kullanılacağını bilmedikleri için zaman zaman bu projelere destek vermemesi.
Çözüm : Şehir yönetimini kolaylaştıran ve vatandaşlarda bilinç oluşturan interaktif paneller
Interaktif paneller (dashboard), teknik karar vericilere, topluluklara, işletmelere ve vatandaşın kendisine kentsel gelişim hakkında derinlemesine ve süregelen şekilde bir bakış açısı sağlayan etkileşimli platformlardır. Bu merkezi veri analiz ve görselleştirme ekranları, artık akıllı şehir performans takip ve yönetim projelerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Kamunun görmesi gereken açık ve özet ekranlar ve şehir yönetimin kritik aksiyonları alabilmesi adına takip etmesi gereken detaylı admin panelleri şeklinde ayrıştırılabilir.
Örneğin, Dublin’deki interaktif paneller; karar vericiler ve topluluklar tarafından oluşturulan veri akışını kullanmaları ve bu veri akışına katkı koymaları için ücretsiz ve şeffaf olarak erişilebilir durumda. Sürekli olarak akıllı bir şehir örneği olarak gösterilen Singapur, toplu taşıma araçları konusundaki memnuniyet üzerine gerçek zamanlı çalışmalar yürütmekte, yolcuların bu çalışmalara veri girmesi oyunlaştırma metodlarıyla teşvik edilmekte ve böylece küçük eksikliklerin tutarlı ve sürekli bir şekilde iyileştirilmesine ve geribildirim mekanizmasının çalıştırılmasına olanak sağlamaktadır.
Anahtar Göstergeler ve Kıyaslama Ölçütleri
Binlerce anahtar performans göstergesini takip ederek, bunları besleyecek verileri sağlıklı şekilde toplayarak şehirler kendi takip ve yönetim ekranlarını oluşturabilir ve diğer şehirlerde kullanılan göstergeleri ve kıyaslama ölçütlerini de kendi altyapılarına uyarlayabilirler. Burada önemli olan nokta şehirdeki tüm yerel organları, makamları, işletmeleri ve vatandaşları dijital verilerine erişim sağlama konusunda ikna etmek. Bu da akıllı şehir strateji planlarını kapsamlı şekilde, bu paydaşların da katılımlarıyla oluşturmayı gerektiriyor.
Başarılı bir interaktif panel uygulaması için şehrin organlarının gerçek zamanlı statüsünün, sentezlerin, tahminlerin, uyarıların, yönlendirmelerin büyük ekranlar (bazen büyük duvarları bile kapsayacak şekilde) şeklinde sunulması gerekmektedir. Çevre kirliliği, hava durumu, toplu taşıma durumu, trafik yoğunluğu, insan akışı, sağlık, su kirliliği, güvenlik, ilk yardım, sivil koruma, polis, itfaiye, hastane durumu gibi anahtar performans göstergeleri anlaşılır biçimde halka sunulmalıdır. Kamuya sunulan panellerin yanında, şehir kaynaklarının günlük yönetimi bir dizi uzmanlaşmış şehir operatörü tarafından gerçekleştirilmelidir. Bu operatörler, daha önceden tanımlanmış kurallar çerçevesinde ilgili oldukları alanları özerk bir şekilde yönetir, kapsamı sınırlı olacak şekilde kendi kararlarını almak için kendi verilerine erişir ve bu analizler üzerinden kendi kararlarını alır ve uygularlar.
İnteraktif Panellerde Olması Gereken Özellikler:
Yapılan araştırmalar ve anketler, bir akıllı şehir interaktif panelinde aşağıdaki özelliklerin olması gerektiğini göstermektedir :
- Yazılımcı desteği olmadan özelleştirilebilir grafiksel bileşenler (widgets). Örneğin tablolar, grafikler, listeler, ısı haritaları, histogramlar, sıklık grafikleri, haritalar, tüm elementlerin renkleri, tipleri admin tarafından eklenebilmeli, belirlenebilmeli, ekranın herhangi bir yerine yerleştirilebilmeli, parametreleri özelleştirilebilmeli ve veri kaynakları görselleştirme panellerine bağlanabilmeli
- Gerçek zamanlı toplanan verileri etkili bir biçimde analiz edebilmek ve görselleştirebilmek için animasyonlar, dinamik ekranlar ve kullanıcıyı çekecek modüller tasarlanmalı
- Veriler, uzaktan konfigürasyonlar sürekli olarak otomatik şekilde ve yüksek sıklıkla güncellenebilmeli
- Çok farklı veri kaynaklarından (sensörler, web servisler, web sitleri, veri tabanları, manuel veri girişleri, otomasyon sistemleri, RTU’lar vb) büyük hacimli ve gerçek zamanlı veri farklı protokollere uyumlu olacak şekilde toplanabilmeli, çok hızlı tepki süreleri ile ekranlar beslenebilmeli
- Esnek ve etkili uyarı, alarm ve uyarı sistemi olmalı, admin panelden her türlü kompleks senaryo alarmı oluşturulabilmeli, belli başlı alarmlar otomatik aksiyon alma yöntemlerine bağlanabilmeli.
- Farklı operatörler tarafından üzerinde ortak olarak çalışılan ekranlar, işbirliği ile ekran özelleştirmesine ve yönetilebilmesine imkan sağlamalı
- Özelleştirilebilir raporlama araçları olmalı, herhangi bir dikey yönetim aracı için raporlar alınabilmeli, otomatik olarak takvimlenmiş şekilde ilgili kişilere raporlar gönderilebilmeli
- LDAP gibi kimlik doğrulama ve yetkilendirme mekanizmalarını sağlamalı.
Öneri :
Google’ın bir alt şirketi olan Sidewalk Labs, Toronto’nun Quayside bölgesinde birçok sensör ve kamera kullanarak yayalar, araç trafiği, kirlilik ve altyapı hakkında bilgi toplamayı hedefleyen bir proje başlattı. Bu proje ile Toronto’nun sahil kıyısında bir ‘gelecek şehri’ inşa etmeyi hedefliyor. Bu projenin bir benzeri İstanbul Büyükşehir Belediyesi liderliğinde bir belediyenin küçük bir bölgesinde farklı teknoloji girişimleri, STK’lar, kamu ve akademinin işbirliği ile gerçekleştirilebilir ve sonuçlar bir panelde değerlendirilebilir. Bu projede toplanan veriler, farklı interaktif panellerle belediye sakinlerine sunulabilir ve yorumları alınabilir.
Referanslar:
http://ksiresearchorg.ipage.com/seke/dms18paper/dms18paper_20.pdf
http://www.kitchin.org/wp-content/uploads/2019/04/smart-cities-and-politics-of-urban-data-2016.pdf
https://www.snap4city.org/dashboardSmartCity/